ဒီဃနိကာယ်

၁။ ဒီဃနိကာယ်၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ် လေ့လာခြင်း

၁။ Definition (အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်)

သီလက္ခန္ဓဝဂ် (Sīlakkhandhavagga) သည် "သီလအစု" သို့မဟုတ် "သီလနှင့်ဆိုင်သောအခန်း" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ လမ်းစဉ်တွင် သီလကို အခြေခံအဖြစ် ဖော်ပြထားသော ဒီဃနိကာယ်၏ ပထမဆုံးဝဂ်ဖြစ်သည်။ ဤဝဂ်သည် ကုသိုလ်နှင့် အကုသိုလ်အကြား ခွဲခြားမှု၊ စိတ်နှလုံးသန့်ရှင်းရေး အတွက် သီလ၏အရေးပါမှုကို အလေးပေးထားသည်။

၂။ Location (တည်နေရာ)

ဒီဃနိကာယ်သည် ပိဋကတ်သုံးပုံထဲမှ သုတ္တန်ပိဋကတ်၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ပြီး၊ သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဒီဃနိကာယ်၏ ပထမဝဂ် အဖြစ် တည်ရှိသည်။ ဒီဃနိကာယ်တွင် ဝဂ်သုံးခု ပါဝင်ပြီး ၎င်းတို့မှာ သီလက္ခန္ဓဝဂ်၊ မဟာဝဂ်၊ ပါထိကဝဂ်တို့ ဖြစ်သည်။

သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂကို သီလက္ခန္ဓဝဂ် သို့မဟုတ် သီလက္ခန်ဟု ခေါ်လေ့ရှိသည်။ သုတ်အရေအတွက် ၁၃ သုတ်ပါဝင်၍ သုတ္တန္တပိဋကတ်၏ အစဦးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောသုတ်တို့၏ ပဓာနအကြောင်းအရာမှာ သီလပင်ဖြစ်၍ ဤဝဂ်တစ်ခုလုံးကို သီလက္ခန္ဓဝဂ်ဟု ခေါ်တွင်သည်။

၃။ Structure (ဖွဲ့စည်းပုံ)   

သီလက္ခန္ဓဝဂ်ကို သုတ်ပေါင်း ၁၃ သုတ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ထိုသုတ်များမှာ - 

၁။ ဗြဟ္မဇာလသုတ် 

၂။ သာမညဖလသုတ် 

၃။ အမ္ဗဋ္ဌသုတ် 

၄။ သောဏဒဏ္ဍသုတ် 

၅။ ကုဋဒန္တသုတ် 

၆။ မဟာလိသုတ် 

၇။ ဇာလိယသုတ် 

၈။ မဟာသီဟနာဒသုတ် 

၉။ ပေါဋ္ဌပါဒသုတ် 

၁၀။ သုဘသုတ် 

၁၁။ ကေဝဋ္ဋသုတ် 

၁၂။ လောဟိစ္စသုတ် 

၁၃။ တေဝိဇ္ဇသုတ် 

တို့ဖြစ်ပါသည်။

ထင်ရှားသောသုတ်များမှာ—

၁။ ဗြဟ္မဇာလသုတ် (အယူမှားများကို ရှင်းလင်းခြင်း)  မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ ၆၂ ပါးကို ဖြန့်ကျက်ဟောကြား ထားသော သုတ်ဖြစ်သည်။ စူဠသီလ၊ မဇ္ဈိမသီလ၊ မဟာသီလဟူ၍ သီလသုံးမျိုးကို ခွဲခြားပြသည်။

၂။ သာမညဖလသုတ်  (ရဟန်းတို့၏အကျိုးတရား)  ရဟန်းပြုရခြင်း၏ မျက်မှောက်အကျိုးတရား များကို ဟောကြားခြင်းဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာနှင့် ခေတ်ပြိုင်တိတ္ထိဆရာကြီးခြောက်ဦး၏ အယူဝါဒများ ကိုလည်း သိရမည်။

၃။ အမ္ဗဋ္ဌသုတ် (ဇာတ်နိမ့်မြင့်အယူကို ဖီဆန်ခြင်း)  အမ္ဗဋ္ဌသုတ်သည် အမျိုးမာန်ကြီးသော အမ္ဗဋ္ဌလုလင်အား ပုဏ္ဏားမျိုးထက် မင်းမျိုးက မြတ်ကြောင်း ဟောကြားသောသုတ်ဖြစ်သည်။

၄။ သောဏဒဏ္ဍသုတ် (တရားစောင့်ထိန်းမှု၏အရည်အသွေး) သောဏဒန္တသုတ်သည် သီလနှင့်ပညာ သည်သာ အမြတ်ဆုံးဖြစ်၍ သီလနှင့်ပညာသည် အပြန်အလှန် ကျေးဇူးပြုနေကြောင်း ဟောကြားသော သုတ် ဖြစ်သည်။

သုတ်တိုင်းသည် အကျယ်တဝင့် ဟောကြားထားသော ဒေသနာများဖြစ်သည်။

၄။ Content (အကြောင်းအရာ) 

သီလက္ခန္ဓဝဂ်တွင် အောက်ပါအကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည် - 

- သီလ: ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် သီလတို့၏ အရေးပါမှု။ 

- သမာဓိ: စိတ်ကို တည်ငြိမ်အောင် အားထုတ်ခြင်း။ 

- ပညာ: အမှန်တရားကို သိမြင်ခြင်း။ 

- မှားယွင်းသော အယူအဆများ: ဗုဒ္ဓက မှားယွင်းသော အယူအဆ ၆၂ မျိုးကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။ 

- မှန်ကန်သော အမြင်: ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။ 

ဤဝဂ်သည် သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ ဟူသော သိက္ခာသုံးပါးအနက် သီလ ကို အဓိကထားသည်။ ဗြာဟ္မဏဝါဒ နှင့် ဗုဒ္ဓသည် သူ့ခေတ်က အခြားဘာသာရေးနှင့် ဒဿနအယူအဆများကို စိစစ်ဝေဖန်ပြီး၊ ယင်းတို့၏ မှားယွင်းမှုများကို ထောက်ပြသည်။ ဤဝေဖန်မှုသည် ဗုဒ္ဓ၏ တရားတော်များကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ နားလည်နိုင်စေရန် အားပေးသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ လွတ်မြောက်ရေးလမ်းစဉ်ကို ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြသည်။ ဥပမာ—

- ဗြဟ္မဇာလသုတ်တွင် အယူ ၆၂ မျိုးကို ဖော်ထုတ်ခြင်း၊ 

- သာမညဖလသုတ်တွင် ရဟန်းဘဝ၏ အာမခံချက်ရှိသော အကျိုးကျေးဇူးများ ပြသခြင်း။ 

ဤဝဂ်၏ အဓိကသတင်းစကားမှာ သီလသည် နိဗ္ဗာန်သို့ ရောက်ရန် မရှိမဖြစ်အခြေခံ ဖြစ်သည်။ မှန်ကန်သောအပြုအမူ (သီလ) မပါဘဲ စိတ်တည်ငြိမ်မှု (သမာဓိ) နှင့် ဉာဏ်အလင်း (ပညာ) ကို မတည်ဆောက်နိုင်ဟု ဗုဒ္ဓက ဟောကြားသည်။

သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓ၏အဆုံးအမကို လက်တွေ့လိုက်နာရာတွင် သီလကို ပထမဦးစားပေးရမည် ဟူသော အချက်ကို အသားပေးသည်။ ဤသုတ်များသည် လောကီအကျိုးထက် လောကုတ္တရာအကျိုးကို မျှော်ကိုးသူများအတွက် လမ်းညွှန်ချက်များ ဖြစ်သည်။

- ဤဝဂ်ရှိ သုတ်များသည် စည်းကမ်းသာမက စိတ်နှလုံးသန့်ရှင်းရေး ကိုလည်း ဦးတည်သည်။ 

- ဗုဒ္ဓခေတ် အိန္ဒိယ၏ လူမှုစနစ်၊ ဘာသာရေးအယူအဆများကို ပြန်လည်သုံးသပ်ရာတွင် အထောက်အကူပြုသည်။ 

- ယနေ့ခေတ် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ကိုယ်ကျင့်သီလနှင့် စဉ်းစားဉာဏ်၏ အရေးပါမှုကို ထင်ဟပ်စေသည်။ 

ဤသို့ဖြင့် သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ လက်တွေ့ကျင့်စဉ်အတွက် အခြေခံကျသော လမ်းညွှန်တစ်ခုအဖြစ် ထင်ရှားလျက်ရှိသည်။ သီလက္ခန္ဓဝဂ်ကို လေ့လာခြင်းဖြင့် ဗုဒ္ဓ၏ တရားတော်များကို နက်ရှိုင်းစွာ နားလည်နိုင်ပြီး၊ လက်တွေ့ဘဝတွင် အသုံးချနိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ဤဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အတွေးအခေါ်နှင့် ကျင့်စဉ်များကို လေ့လာသူများအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။

၅။ Essence (အနှစ်သာရ) 

သီလက္ခန္ဓဝဂ်၏ အနှစ်သာရမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတို့၏ အရေးပါမှုကို အဓိကထား ဟောကြားထားပြီး၊ မှားယွင်းသော အယူအဆများကို ဖော်ထုတ်ကာ မှန်ကန်သော အမြင်ကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။ 

၆။ Conclusion (နိဂုံး) 

သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။ ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတို့၏ အရေးပါမှုကို အဓိကထား ဟောကြားထားပြီး၊ မှားယွင်းသော အယူအဆများကို ဖော်ထုတ်ကာ မှန်ကန်သော အမြင်ကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။ 

၇။ Remarks (မှတ်ချက်များ) 

- သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။ 

- ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတို့၏ အရေးပါမှုကို အဓိကထား ဟောကြားထားပြီး၊ မှားယွင်းသော အယူအဆများကို ဖော်ထုတ်ကာ မှန်ကန်သော အမြင်ကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။

- သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အတွက် လမ်းညွှန်တစ်ခုအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။ 

ဤသို့ဖြင့် သီလက္ခန္ဓဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။ ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတို့၏ အရေးပါမှုကို အဓိကထား ဟောကြားထားပြီး၊ မှားယွင်းသော အယူအဆများကို ဖော်ထုတ်ကာ မှန်ကန်သော အမြင်ကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။

Ashin Sundara(7.3.2025)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

၂။ ဒီဃနိကာယ် မဟာဝဂ်ကို လေ့လာခြင်း

၁။ Definition (အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်)

ဒီဃနိကာယ်၏ "မဟာဝဂ်" သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ပါဠိမူရင်းကျမ်းစာများဖြစ်သော သုတ္တန်ပိဋက (Sutta Piṭaka) အတွင်းရှိ ဒီဃနိကာယ် (အရှည်ဆုံးသုတ်များ စုစည်းရာ) ၏ ဒုတိယအခန်း ဖြစ်သည်။ မဟာဝဂ်သည် "အကြီးကျယ်ဆုံးသော အခန်း" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ဗုဒ္ဓ၏ အရေးပါသော ဩဝါဒများ၊ ဝိပဿနာနှင့် လောကီလောကုတ္တရာဆိုင်ရာ သင်ခန်းစာများကို စနစ်တကျ စုစည်းထားသည်။

၂။ Location (တည်နေရာ)

မဟာဝဂ်သည် ဒီဃနိကာယ်၏ ဒုတိယအပိုင်းဖြစ်ပြီး၊ သုတ္တန်ပိဋက၏ ပထမဆုံးသော နိကာယ် (ဒီဃနိကာယ်) အတွင်း ပါဝင်သည်။ ဒီဃနိကာယ်ကို ဝဂ် (အခန်း) သုံးခုဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားရာ မဟာဝဂ်သည် ဒုတိယဝဂ်ဖြစ်သည်။

၃။ Structure (ဖွဲ့စည်းပုံ)

မဟာဝဂ်ကို သုတ်ပေါင်း ၁၀ သုတ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ထိုသုတ်များမှာ - 

၁။ မဟာပဒါနသုတ် 

၂။ မဟာနိဒါနသုတ် 

၃။ မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ် 

၄။ မဟာသုဒဿနသုတ် 

၅။ ဇနဝသဘသုတ် 

၆။ မဟာဂေါဝိန္ဒသုတ် 

၇။ မဟာသမယသုတ် 

၈။ သက္ကပဉှာသုတ် 

၉။ မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် 

၁၀။ ပါယာသိသုတ်   တို့ဖြစ်သည်။

ထင်ရှားသော သုတ်များမှာ -

- မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ် (ဗုဒ္ဓ၏ နောက်ဆုံးခရီးနှင့် အဆုံးမှတ်များ)

- မဟာသတိပဋ္ဌာနသုတ် (သတိပဋ္ဌာန်လေးပါး အကျယ်တဝင့်)

- သိဂါလောဝါဒသုတ် (လူပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် လက်တွေ့အကျသော အဆုံးအမ)

- ပါထိကဝါဒသုတ် (အခြားဘာသာရေးဆရာများနှင့် ဒွိဟဖြေရှင်းချက်များ)

၄။ Content (အကြောင်းအရာ)

မဟာဝဂ်တွင် အောက်ပါအကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည် - 

- ဗုဒ္ဓ၏ ဘဝနှင့် ဂုဏ်တော်များ: ဗုဒ္ဓ၏ အတိတ်ဘဝအကြောင်းများနှင့် ဂုဏ်တော်များကို ဖော်ပြထားသည်။ 

- ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်: အကြောင်းနှင့် အကျိုးဆက်နွယ်မှုကို ရှင်းလင်းပြသထားသည်။ 

- ပရိနိဗ္ဗာန်: ဗုဒ္ဓ၏ ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူခြင်းနှင့် ပတ်သက်သော အကြောင်းအရာများကို ဖော်ပြထားသည်။ 

- သတိပဋ္ဌာန်: သတိပဋ္ဌာန်လေးပါးကို အကျယ်တဝင့် ဟောကြားထားသည်။ 

- လောကဖြစ်တည်မှု: လောကဖြစ်တည်မှုနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ မူလအစကို ဖော်ပြထားသည်။ 

၅။ Essence (အနှစ်သာရ) မဟာဝဂ်၏ အနှစ်သာရ

မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓ၏ အကြီးမားဆုံးသော ဩဝါဒများကို လွှမ်းခြုံထားသည်။ ဥပမာ -

- ကမ္မဿကတဉာဏ် (အကြောင်းနှင့်အကျိုး)၊ သံသရာလည်ပတ်မှု၊

- သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာတို့၏ အရေးပါမှု၊

- လောကုတ္တရာတရားများ (သစ္စာလေးပါး၊ အဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂ)၊

- လူ့ဘောင်အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် လက်တွေ့အသုံးချနည်း။

မဟာဝဂ်၏ အနှစ်သာရမှာ အမှန်တရားကို သိမြင်ခြင်းနှင့် လက်တွေ့ကျင့်သုံးခြင်း ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဟောကြားခဲ့သည့် သတိပဋ္ဌာန်၊ မဂ္ဂင်ရှစ်ပါး၊ သံသရာမှ လွတ်မြောက်ရန် နည်းလမ်းများကို နက်ရှိုင်းစွာ ဖွင့်ဆိုထားသည်။ ထို့ပြင် လူ့ဘဝနှင့် လောကီအရှုပ်တော်ပုံများကို စနစ်တကျ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာထားသည်။

မဟာဝဂ်၏ အရေးပါမှု

မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံကျမ်းစာများအနက် အရှည်လျားဆုံးနှင့် နက်နဲသိမ်မွေ့ဆုံးသုတ် များကို စုစည်းထားသည့် အခန်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဗုဒ္ဓ၏ လူ့ဘောင်နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ပညာရပ်များကို ပေါင်းစပ်ဖော်ပြထားပြီး၊ ဘဝ၏ အခြေခံပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် လမ်းညွှန်ချက်များ ပေးထားသည်။

မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အတွေးအခေါ်နှင့် ကျင့်စဉ်များကို လေ့လာသူများအတွက် အခြေခံ အုတ်မြစ်ဖြစ်သည်။

- ယခုခေတ် စိတ်ပညာနှင့် လူမှုဗေဒဆိုင်ရာ လေ့လာမှုများတွင်ပါ မဟာဝဂ်မှ သင်ခန်းစာများကို ကိုးကားလေ့ရှိသည်။

- သုတ်များကို နားလည်ရန် ပါဠိဘာသာနှင့် သက်ဆိုင်ရာ အနက်ပြန်များကို လေ့လာရန် အရေးကြီးသည်။

 ၆။ Conclusion (နိဂုံး)

မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ပညာရပ်ဆိုင်ရာ အနှစ်သာရများကို လေ့လာရာတွင် မရှိမဖြစ် ကျမ်းစာတစ်စောင်ဖြစ်သည်။ ယင်းသည် ဗုဒ္ဓ၏ လူ့ဘောင်နှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာ ပညာရပ်များကို ပေါင်းစပ်ဖော်ပြထားပြီး၊ ဘဝ၏ အခြေခံပြဿနာများကို ဖြေရှင်းရန် လမ်းညွှန်ချက်များ ပေးထားသည်။ မဟာဝဂ်ကို လေ့လာခြင်းဖြင့် ဗုဒ္ဓ၏ တရားတော်များကို နက်ရှိုင်းစွာ နားလည်နိုင်ပြီး၊ လက်တွေ့ဘဝတွင် အသုံးချနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

၇။ Remarks (မှတ်ချက်များ)

- မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။

- ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက မိမိ၏ ဘဝနှင့် ဂုဏ်တော်များ၊ တရားတော်များနှင့် လောကဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည်။ 

- မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အတွက် လမ်းညွှန်တစ်ခုအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။ 

ဤသို့ဖြင့် မဟာဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။ ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက မိမိ၏ ဘဝနှင့် ဂုဏ်တော်များ၊ တရားတော်များနှင့် လောကဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည်။

Ashin Sundara(7.3.2025)

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

၃။ ဒီဃနိကာယ် ပါထိကဝဂ် လေ့လာခြင်း

၁။ Definition (အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်)

ပါထိကဝဂ်သည် ဒီဃနိကာယ်၏ တတိယဝဂ်ဖြစ်ပြီး၊ "ပါထိက" ဆိုသည်မှာ "အထူးသဖြင့်" ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ဤဝဂ်တွင် အယူဝါဒဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ၊ ဗုဒ္ဓ၏ ဂုဏ်တော်များနှင့် လောကဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို ကျယ်ပြန့်စွာ ဟောကြားထားသည်။ ဤဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။

၂။ Location (တည်နေရာ)

ပါထိကဝဂ် (Pāṭikavagga) သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ ပါဠိကျမ်းစာများဖြစ်သော ဒီဃနိကာယ် (Dīgha Nikāya) ၏ တတိယအခန်းဖြစ်သည်။ "ပါထိက" ဟူသော အမည်မှာ ဤဝဂ်၏ ပထမဆုံးသုတ်ဖြစ်သည့် ပါထိကသုတ် (Pāṭika Sutta) မှ ဆင်းသက်လာပြီး၊ ဗုဒ္ဓဘုရား၏ အတွေးအခေါ်နှင့် အခြားသူတို့၏ အယူအဆများကို ဝေဖန်ချက်များပါဝင်သည်။

ဒီဃနိကာယ်တွင် ဝဂ်သုံးခုရှိသည်။ 

- သီလက္ခန္ဓဝဂ် (Sīlakkhandhavagga) 

- မဟာဝဂ် (Mahāvagga) 

- ပါထိကဝဂ် (Pāṭikavagga)  တို့ဖြစ်သည်။

ပါထိကဝဂ်သည် ဒီဃနိကာယ်၏ နောက်ဆုံးအခန်းဖြစ်ပြီး၊ သုတ္တန် ၃၄ အနက် သုတ် ၁၁ ခု (သုတ္တန် ၂၄ မှ ၃၄ အထိ) ပါဝင်သည်။

၃။ Structure (ဖွဲ့စည်းပုံ)

ပါထိကဝဂ်ကို သုတ်ပေါင်း ၁၁ သုတ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ထိုသုတ်များမှာ - 

၁။ ပါထိကသုတ် 

၂။ ဥဒမ္ဗရိကသုတ် 

၃။ စက္ကဝတ္တိသုတ် 

၄။ အဂ္ဂညသုတ် 

၅။ သမ္ပသာဒနိယသုတ် 

၆။ ပါသာဒိကသုတ် 

၇။ လက္ခဏသုတ် 

၈။ သိင်္ဂါလသုတ် 

၉။ အာဋာနာဋိယသုတ် 

၁၀။ သင်္ဂီတိသုတ် 

၁၁။ ဒသုတ္တရသုတ်  တို့ဖြစ်သည်။

ထင်ရှားသောသုတ်များမှာ- 

- ပါထိကသုတ် : ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် အခြားဂိုဏ်းများကို ဝေဖန်ခြင်း။ 

- ဥဒုမ္ဗရိကသုတ် : တောရကျင့်စဉ်နှင့် တွေ့ထိမှုမရှိသော ဈာန်။ 

- စက္ကဝတ္တိသုတ် : မင်းကျင့်တရားနှင့် လောကပျက်စီးရသည့် အကြောင်းရင်း။ 

- အဂ္ဂညသုတ် : လူ့အဖွဲ့စည်း၏ မူလအစနှင့် ကမ္ဘာဖြစ်စဉ်။ 

- သမ္ပသာဒနိယသုတ် : ရှင်သာရိပုတ္တရာ၏ ဗုဒ္ဓအား ယုံကြည်မှု။ 

- သိဂါလောဝါဒသုတ် : လူထုပညာပေးခြင်း (လူတို့၏တာဝန်)။ 

- သင်္ဂီတိသုတ် : ဓမ္မအစုအပုံများ။ 

- ဒဿနနှင့် ဝေဖန်ချက် : အခြားဂိုဏ်းများ၏ အယူအဆများကို ဗုဒ္ဓက သံဝေဂဖြင့် ဖြေရှင်းခြင်း (ပါထိကသုတ်)။ 

- လောကဗေဒ : ကမ္ဘာဖြစ်စဉ်၊ လူတန်းစားများ၏ ဇာစ်မြစ် (အဂ္ဂညသုတ်)။ 

- နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေး : စက္ကဝတ္တိမင်း၏ တရားစီရင်မှု (စက္ကဝတ္တိသုတ်)။ 

- ကျင့်ဝတ်နှင့် သိက္ခာ : သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာကို အခြေခံသော လူနှင့်ရဟန်းတို့၏ တာဝန် (သိဂါလောဝါဒသုတ်)။ 

၄။ Content (အကြောင်းအရာ)

ဤဝဂ်၏ အဓိကအာဘော်မှာ ဗုဒ္ဓ၏ လက်တွေ့ကျသော သွန်သင်ချက်များ၊ လောကီနှင့် လောကုတ္တရာ ဟန်ချက်ညီမှု၊ အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ စိစစ်ဝေဖန်မှုများဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်၊ လူ့အဖွဲ့စည်း၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ တရားမျှတမှုနှင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း ဆွေးနွေးထားသည်။ 

ပါထိကဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ စုံလင်သော သင်ကြားမှုများကို စုစည်းထားသည့် အရေးပါသော အခန်းဖြစ်သည်။ ဤသုတ်များသည် ဘာသာရေးနှင့် လူမှုရေး၊ ကျင့်ဝတ်နှင့် ဉာဏ်ပညာတို့ကို ပေါင်းစပ်ကာ လူသားတို့အား မှန်ကန်သောလမ်းစဉ်ကို ညွှန်ပြသည်။ 

- အဂ္ဂညသုတ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ လူမှုဗေဒနှင့် စကြာဝဠာဗေဒကို နားလည်ရန် အခြေခံဖြစ်သည်။

- သင်္ဂီတိသုတ်နှင့် ဒဿနရေးရာ စုစည်းမှုများသည် ဓမ္မကို စနစ်တကျ မှတ်သားရာတွင် အထောက်အကူပြုသည်။ 

- ဤဝဂ်တွင် လူတိုင်းအတွက် အသုံးဝင်သော သင်ခန်းစာများ (ဥပမာ - သိဂါလောဝါဒသုတ်) ပါဝင်သဖြင့် လက်တွေ့ဘဝတွင် အသုံးချနိုင်သည်။ 

ပါထိကဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓ၏ နက်ရှိုင်းသော ဉာဏ်ပညာနှင့် လောကအမြင်ကို ထင်ဟပ်စေသည့် အရေးပါသော ကျမ်းပိုဒ်များဖြစ်သည်။

၅။ Essence (အနှစ်သာရ) 

ပါထိကဝဂ်၏ အနှစ်သာရမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန်ဖြစ်သည်။ ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက အယူဝါဒဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ၊ မိမိ၏ ဂုဏ်တော်များနှင့် လောကဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည်။

၆။ Conclusion (နိဂုံး)

ပါထိကဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။ ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက အယူဝါဒဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ၊ မိမိ၏ ဂုဏ်တော်များနှင့် လောကဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည်။

၇။ Remarks (မှတ်ချက်များ) 

- ပါထိကဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။ 

- ဤဝဂ်တွင် ဗုဒ္ဓက အယူဝါဒဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ၊ မိမိ၏ ဂုဏ်တော်များနှင့် လောကဖြစ်တည်မှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများကို အဓိကထား ဟောကြားထားသည်။ 

- ပါထိကဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့အတွက် လမ်းညွှန်တစ်ခုအဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးပါသည်။

ဤသို့ဖြင့် ပါထိကဝဂ်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အခြေခံအယူအဆများကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း လေ့လာနိုင်ရန် အထောက်အကူပြုပါသည်။

Ashin Sundara(7.3.2025)

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++